Herbeleven of herinneren (6-10-24)
Gisterochtend schreef ik er een post over, gistermiddag legde ik het uit aan één van mijn jongere cliënten die er nu vol in zit, terwijl haar ouders meeluisteren. Zodat ze het zelf begrijpt, zodat haar ouders het begrijpen en zodat zij haar ouders precies kon vertellen wat ze nodig heeft op zo’n moment. Omdat ze de GGZ niet meer vertrouwd en haar ouders en ik nu samen haar behandelteam zijn. Dat terwijl we te maken hebben met de meest extreme beschermers in IFS termen.
Mijn uitleg is anders dan de standaard psycho-educatie. Met mijn uitleg kan ik precies vertellen hoe het werkt. Juist omdat ik er zelf ben geweest. Ik weet hoe het is om op de grond te liggen, in een soort van foetus houding terwijl je niet meer kunt praten of bewegen, terwijl een deel van jou nog van een afstandje waarneemt en een ander deel ondertussen denkt dat je gek wordt.
Met het herbeleven heel je niets, het voelt daarna misschien heel even iets rustiger in je hoofd, maar dat is alleen maar uitputting. Hoe meer herbelevingen je hebt hoe meer het je uitput, en hoe meer je uitgeput bent hoe meer traumadelen er doorheen breken. En dus gaat het om voorkomen waar nog mogelijk of het zo kort mogelijk laten duren als je er al in zit. En dat is waar de kracht van een hulphond komt kijken. Die kan tijdig signaleren wanneer de spanning stijgt en ook helpen je er weer uit te halen.
Bas deed dit eigenlijk altijd al bij mij. Zonder dat ik het wist en terwijl ik het hem eerst nog probeerde af te leren, omdat ik niet begreep wat hij probeerde te doen. Als hij voelde dat de spanning in mij steeg en ik bijna er in schoot klom hij op schoot en begon hij in mijn oor te bijten. Dit maakte dat ik direct terug kwam in het hier en nu. Het duurde even voordat ik doorhad wat Bas deed, maar nu is het mij zo helder als wat.
Toen ik midden in mijn herbelevingen zat had ik Bas nog niet. En dat is ook oké, want als hij mij eruit gehaald had op de manier waarop hij dat doet weet ik niet of ik geleerd had wat ik nu weet. Want nee, een herbeleving is niet helend. Maar op het moment dat je langzaam weer een beetje terug komt in een fractie van Self, terwijl al je beschermers uitgeput zijn, kun je wel iets helen. Maar dat komt dan wel ongelooflijk nauw, soms is het letterlijk millimeter werk. En niet alleen dat, maar het vraagt ook absolute veiligheid en de aanwezigheid van een ander Self. En op het moment dat er belaste delen bijkomen van jezelf of van de ander gaan de luikjes meteen weer dicht en is de kans voorbij.
Dus hoe werkt dat nou? Alhoewel de herbeleving geen herinnering is, herinnert je lichaam precies wat er ooit was. En juist omdat je daarin alleen was of de beweging die nodig was niet af kon maken is het trauma vast komen te zitten in je lijf. Wat je lichaam dus nodig heeft is dat alsnog krijgen wat toen zo gemist is, of de beweging af te maken die toen niet gemaakt kan worden. En dat komt echt heel precies, en de enige die weet wat daarin nodig is, is het Self.
Terwijl ik het uitleg aan haar en haar ouders, over hoe precies het komt en hoe veilig het moet zijn, wordt ook ik weer even geraakt in mijn eigen trauma. En dat is oké, voor mij, voor haar en voor haar ouders. Ik kan er inmiddels goed bij blijven en blijf in Self terwijl ik de kracht van het waarnemende deel uitleg die zij ook zo goed kent. Want zolang er nog waarnemen is kan dat deel je helpen om daarna de vertaling te maken naar wat er nodig is op het moment dat je er midden in zit of er net een beetje uitkomt.
Ik leg uit dat hoe meer je erbij kunt blijven hoe beter je ook precies kunt aangeven hoe het moet zijn wat je nodig hebt. Dat je het misschien nog niet altijd kunt zeggen omdat de functie van praten nog niet terug is, maar dat dan later vaak wel kan. Of dat je soms in het moment met één vinger kunt wijzen naar dat wat je nodig hebt of misschien zelfs de hand van de ander net een beetje kunt verschuiven naar precies de juiste plek.
Zolang er nog niet voldoende Self is heb je het Self van een ander nodig om het voor je te doen. En zoals ik haar ook uitleg is dat waar je soms een mens nodig hebt omdat je hond gewoonweg geen armen heeft om ze precies op de juiste manier om je heen te leggen en je de knuffel te geven die je toen zo nodig had. En ja als je iets verder bent en er meer Self is kan je hond je verder helpen, omdat je Self er dan al bij kan blijven terwijl je hond over je waakt en zorgt dat je er niet helemaal inschiet of ervoor zorgt dat je er tijdig weer uit komt. Dan kun je stapje voor stapje het leven weer leefbaar maken.
Dus mocht je mij ooit tegenkomen op het strand, op een bospad of ergens midden in de natuur. Zittend op de grond, terwijl Bas met zijn lijf tegen mijn rug aan zit en letterlijk de omgeving scant en over mijn veiligheid waakt. Als je dan de tranen over mijn wangen ziet lopen je een jong gehuil hoort, dan is het oprecht oké, je hoeft niets te doen, dan ben ik aan het helen.