Ontspannen lijken te zijn (9-5-2025)
Veel te vaak denken wij dat we voelen of ontspannen zijn, maar feitelijk zijn we dan niet meer dan iets minder gespannen.
Als je lekker in je vel zit en je je veilig voelt zit je onderaan in de tekening. In het gebied van ‘zijn’ en ‘IK BEN’. De dingen die langs komen kun je hebben en je gaat net als eb en vloed op en neer. In IFS termen is dit het gebied van Self (Self en onbelaste delen).
Als er te veel is gebeurt wat te groot en te veel was voor jouw systeem om zelf mee te dealen en er was niemand om je hierin te helpen dan kom je van groen (Self) in het oranje gebied van ‘IK KAN’ waarna je overgaat in ‘IK MOET’. In deze fase ben je je feitelijk al hard aan het werk (ontwikkel je coping mechanismen) om te blijven staan, ook al voel je dat nog niet altijd zo. Je gedrag verandert doordat je lijf al meer richting survival modus gaat. In IFS termen de fase waarin onze beschermers in beeld komen (managers en firefighters) die zorgen dat we kunnen blijven functioneren. Maar dit is al lang niet meer moeiteloos of van Self.
Als je steeds beter leert herkennen wanneer je in de oranje fase terecht komt, kun je ook weer bijsturen om terug te komen in het groene gebied. Bijvoorbeeld door te vertragen en te doseren, dingen te doen waar je van ontspant en triggers (voor zover mogelijk) uit de weg gaan. Mocht dan niet lukken dan ga je verder de curve omhoog en kom je in het gebied ÏK KAN NIET’ met alle psychische en lichamelijke gevolgen van dien. Dan kom je echt ik het gebied van de meer extreme beschermers in IFS termen.
Wat wij vaak doen, en ik zelf een groot deel van leven heb gedaan, is blijven zweven boven in de rode curve. Ooit was er iets te veel, te groot voor te lang, waardoor mijn systeem overgegaan is naar overlevingsmodus. Ik werkte hard om niet te voelen en wisselde dat dan af met iets minder hard werken om het gevoel te hebben te ontspannen en tot rust te komen. Alleen klopte dat niet. Wat ik voelde was niet meer dan een moment van minder spanning omdat ik vanuit het rode gebied even in oranje kwam. Mijn firefighters waren niet alleen verantwoordelijk voor verdoven maar ook voor stoom afblazen en daarmee de manier om te reguleren.
De echte uitdaging en het werk zit om vanuit het rood de gehele curve weer naar beneden te nemen naar het groene gebied. En ja dan kom je paniek tegen en oude pijn en alles wat er nog zit. Dat wat we dachten aangekeken te hebben maar nog zoveel groter is. Omdat we steeds in het denken te voelen bleven hangen in plaats van echt te zijn vanuit Self. Juist om die oude pijn niet echt te hoeven voelen.
En nee niemand kan de hele tijd jn Self zijn en dat is waarom er in IFS gesproken wordt over Self geleid zijn. Maar als je niet oppast is het Self in ‘Self geleid’ een Self like manager, waardoor het lijkt of je voelt, maar het feitelijk niet meer dan weer een manager is om je te helpen overleven.
Ps de tekening is van mijn eigen systeem. Mooie oefening om eens te kijken hoe deze er voor jou uitziet.
