Oude angst en associaties (24-12-24)
Ik denk niet dat veel mensen weten van hoever ik kom. Aan de buitenkant was het namelijk nooit zichtbaar. Daar leek alles oké. Net als in ons gezin. Maar aan de binnenkant onder de oppervlakte was er echt van alles mis in mij en om mij heen. Ze zeggen wel dat het de gevoeligen in het gezin zijn die zichtbaar maken waar het dysfunctioneel is en waar nog iets te helen is. En dat geloof ik absoluut. Dat maakt het ook zo cru. Dat vraagt namelijk ook een enorme moed en stevigheid en alle kwaliteiten van Self om het te kunnen dragen.
Het trauma waar ik het over heb is echt niet het trauma met de grote T, tenminste niet zoals het tegenwoordig gezien wordt of zoals delen van mij het zouden willen noemen. In de GGZ wordt dit vaak juist daarom ook nog volledig gemist en / of (h)erkent. Het is namelijk niet een gebeurtenis die duidelijk te omschrijven is, het is niet één van de of een combinatie van ACE scores. Maar feitelijk is het nog veel en veel groter ook qua impact, net als koolmonoxide vergiftiging. Nauwelijks zichtbaar of waarneembaar, maar uiteindelijk kan het dodelijk zijn.
In mijn boek heb ik bewust nooit het trauma beschreven wat nooit gezien is net als de destructieve patronen die daar uit voort gekomen zijn. Uit loyaliteit naar mijn familie en omdat delen van mij ook absoluut heel veel van mijn familie houden. Misschien doe ik dat nog wel eens, omdat het nodig is het juiste verhaal te vertellen, voor mezelf en om anderen te helpen. Maar voor nu durven en willen delen van mij dat nog niet. En alleen dat al maakt dat er een interne oorlog tussen delen kan ontstaan. Juist ook omdat het belangrijk is dat het trauma echt gezien wordt om te kunnen helen. Dat maakt het ook zo lastig. Dat maakt dat ons brein soms zelfs gaat zoeken naar een verklaring, er iets van maakt omdat het anders niet klopt, ook al zijn er geen herinneringen, maar omdat het anders nooit kan kloppen met wat je innerlijk je voelt.
Ik ga niet zeggen of de herinneringen van Griet op de Beeck waar zijn of niet. De enige die dat echt weet is Griet op de Beeck. Het enige wat ik daarover wil zeggen is dat ik er ook zelf ben geweest, het op momenten ook zelf heb gedacht, omdat ik herinneringen van mij meedroeg van mijn moeder (legacy burdens) en delen van mij er nog niet klaar voor waren te zien wat dit trauma met haar beschermers had gedaan en de impact die het ook daarmee gehad heeft op mijn leven en zelfs nu nog mijn eigen gezin. Maar in het boek van Griet op de Beeck zie ik zoveel wat ook zo goed een andere verklaring kan hebben, net als bij mij en bij zoveel van mijn cliënten. En om echt te kunnen helen dien je te werken aan wat er echt is geweest. Anders lijkt het alsof je aan het helen bent terwijl op dieper niveau delen alleen maar versterkt worden.
Neem het voorbeeld wat Griet op de Beeck noemt over het sterfbed van haar vader. Dat haar vader vraagt haar hand vast te pakken en ze angstig naar de deur kijkt of haar moeder niet binnenkomt. De angst daarvoor letterlijk in haar lijf voelt. De associatie die we dan mogelijk als eerste maken is dat er angst voor de vader moet zijn en dat daar wel iets vreselijks moet zijn gebeurd. Maar als je het samen ziet met het voorbeeld wat Griet noemt over haar eigen verjaardagsfeestje (en de vele andere voorbeelden in haar boek, waarvoor ze er letterlijk altijd voor haar moeder moest zijn) dan is er ook nog een andere verklaring mogelijk. Want het kleine meisje wat elke dag naar haar moeder in het ziekenhuis moest maar op één dag koos voor haarzelf omdat het haar verjaardag was en daarna de enorme firefighter van haar moeder op haar dak kreeg, draagt die angst nog met haar mee. Als je als klein meisje in alles moet voldoen aan de moeder, als de moeder het meisje nodig heeft om zelf te kunnen zijn, als de moeder in de slachtoffer rol schiet het leven te beëindigen als je er niet voor haar bent dan kan ook zo’n moment aan het sterfbed van je vader en het vastpakken van zijn hand zo’n enorme angst opleveren. Of dat wel mag en kan en wat je moeder er van gaat vinden als ze binnenkomt en dat ziet. Hoe boos zal ze dan worden. Dat is de oude angst van het kleine meisje. Die zit nog vol in het lijf en de delen die stil zijn blijven staan in de tijd en nooit gezien zijn. En geloof mij ik ben er geweest. En ja als je dan later in een therapiesessies trillend en klappertandend op een matje ligt is dat niet persé sexueel misbruik, maar ook ook emotioneel misbruik tot precies dezelfde reactie leiden.
Precies dat is waarom we zo ongelooflijk voorzichtig moeten zijn met invullen van wat ooit was. Voor mezelf heb ik heel langzaam en stukje voor stukje de puzzel kunnen ontrafelen. Steeds weer stil blijven staan als ik iets voelde en elke keer, keer op keer blijven voelen of dat wat ik voelde echt helemaal waar was vanuit mijn Self, ook al zagen mijn delen dat liever nog niet. Ik heb echt opnieuw moeten leren zijn, voelen, praten en nog zoveel meer. Alles wat er ooit is geweest zit nog diep verweven in mijn systeem. Ik kan een fijn en goed leven hebben als ik het veilig hou voor mezelf. Ik heb inmiddels veel in mijzelf en mijn eigen gezin (en bij cliënten) kunnen helen en ondertussen werk ik aan wat er nog zit. Stapje voor stapje en niet sneller dan kan. Maar ondertussen is er ook vooral weer leven in plaats van overleven. En dat maakt al het verschil.